Wierzba (Salix L.) rodzina wierzbowate (Salicaceae Mirb.), obejmuje ponad 200 różnych gatunków. Jedna z bardziej znanych, to wierzba biała inaczej pospolita (Salix alba L.), o której często się wspomina jeśli chodzi o zastosowanie w medycynie naturalnej. Pozostałe gatunki również posiadają właściwości lecznicze, mniej więcej takie same jak wierzba biała. Zatem warto zwrócić uwagę na wierzbę ogólnie jako na roślinę leczniczą, nie tylko na jeden, wybrany jej gatunek.
Wierzba, a szczególnie jej kora, to źródło roślinnej aspiryny. Zawartość związków salicylowych w roślinie sprawia, że działanie jej na nasz organizm jest porównywane (w zasadzie identyczne) z aspiryną (tą z apteki), która jest dobrze znana, bo często się po nią sięga w przypadku przeziębienia. Jednak tu mamy do czynienia z naturalnym lekiem, co za tym idzie? Przede wszystkim mniejsza liczba skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego. Ponadto roślina zawiera m.in: fitosterole, fenolokwasy, flawonoidy, śluzy, cukry proste i olejek eteryczny.
Surowcem zielarskim jest wspomniana kora wierzby, a także pędy i kwiaty (znane jako bazie lub kotki, wierzbowe kocięta), świeże lub suszone. Najlepszej jakości korę pozyskamy wczesną wiosną z młodych gałązek lub dwuletnich pędów. Ściągniemy ją łatwo nacinając gałązkę wzdłuż (suszyć w temperaturze do 40°C).
Właściwości lecznicze wierzby
Działanie wewnętrzne:
– przeciwbólowe i przeciwzapalne: gorączka, ból głowy, zapalenie pęcherza, bolesne miesiączki, zapalenie kaletki, zapalenie ścięgien.
– przeciwreumatyczne: na zapalenie stawów (np. kolan, bioder, pleców)
– ściągające: leczenie krwawień wewnętrznych.
– pomaga w zaburzeniach snu: bezsenność, uderzenia gorąca, nocne poty.
Działanie zewnętrzne:
– Leczy skórę: rany, wrzody, odciski, brodawki .
Przeciwwskazania do stosowania preparatów z wierzby
są identyczne jak dla aspiryny. Z wierzbowych preparatów nie mogą korzystać osoby uczulone na salicylany, niesteroidowe leki przeciwzapalne, osoby cierpiące na wrzody żołądka lub dwunastnicy, oraz osoby ze skłonnością do krwawień. Roślina ta nie jest również zalecana dla osób z astmą, chorobami nerek lub dną moczanową jak również dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią.
Skutki uboczne
Działania niepożądane są rzadkie, chociaż przedawkowanie może powodować reakcje alergiczne (pokrzywka, napad astmy, swędzenie) i problemy trawienne (biegunka, nudności).
Herbatka z “kociąt” czyli Napar z kwiatów wierzby.
Napar pomoże zwalczyć dolegliwości związane z przeziębieniem lub grypą. Wszystko jedno z jakiego gatunku wierzby są kwiaty, mogą być zarówno świeże jak i suszone.
Taki napar działa napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, przeciwkaszlowo, przeciwzapalnie i łagodnie uspokajająco.
Wsypać do szklanki 1 łyżkę surowca i zalać wrzątkiem (może być mleko). Zaparzać pod przykryciem ok.15 minut. Po zaparzeniu osłodzić miodem. Pić 3 razy w ciągu dnia między posiłkami. Jak wskazuje dr. H.Różański herbatkę z bazi można podawać dzieciom, a nawet niemowlętom (1 łyżka herbatki 3 razy dziennie).
Korzystne jest łączenie wierzby (kora, pędy, bazie) z lipą, wiązówką, pączkami sosny, owocem maliny, tymiankiem, hyzopem i cząbrem.
Wywar z kory na bóle stawów i problemy skórne
Do picia:
1 łyżka kory, 1 szklanka zimnej wody, miód.
Wlej wierzbę do zimnej wody, gotuj na wolnym ogniu przez 5 minut.
Przefiltruj, dodaj miód.
Pij 2-3 filiżanek dziennie, w tym jedną przed snem.
Do okładów:
Przygotowanie jak wyżej lecz bez dodatku miodu.
Jeszcze jeden przepis do stosowania zewnętrznego w postać okładów (na rany, owrzodzenia, żylaki):
Macerować 100 g kory w 1 litrze wody przez 15 minut. Następnie gotować przez 10 minut na wolnym ogniu, po czym wyłączyć grzanie i zostawić pod przykryciem jeszcze na 10 minut. Okłady nanosić bezpośrednio na chore miejsca.
A oto francuski przepis na zdrowotne wino wierzbowe
Wino antygrypowe,febrifuge (przeciwgorączkowe)
– 50 g pokruszonej kory – 1 łyżeczka gruboziarnistego pieprzu – 1 litr czerwonego burgunda (wino wytrawne) – miód
Macerować korę z pieprzem w winie przez 10 dni.
Przefiltrować i osłodzić miodem.
Pić po małej lampce lub małej szklance przed dwoma głównymi posiłkami, czyli przed obiadem i przed kolacją (we Francji pierwszy główny posiłek zaczyna się od godziny 12.00 a drugi od 18.00, ale to tak na marginesie).
Płukanka do włosów (przeciwłupieżowa lub na swędzącą skórę głowy)
50 g kory, 1 litr zimnej wody.
Zalej korę wierzby zimną wodą, gotuj przez 10 minut.
Ostudź, przefiltruj.
Używaj wody wierzbowej do końcowego płukania umytych włosów.
Sekrety zielarza – Marie Antoinette Mulot, Przewodnik po fitoterapii – Dr J.Grunwald i Ch.Jancke, Medycyna dawna i współczesna – Dr H.Różański