Dziurawiec zwyczajny jest wieloletnim ziołem rozpowszechnionym w całej Europie. Lubi nieuprawne miejsca i dobrze odsłonięte suche stoki. Można go rozpoznać po pionowych łodygach z przeciwległymi liśćmi, na których widnieją maleńkie przezroczyste punkciki, widoczne gdy patrzymy na nie pod światło.
Kwiatostany dziurawca są w kolorze złotożółtym.
Surowcem zielarskim są kwiaty i liście. Ziele zbiera się w okresie kwitnienia tj. od czerwca do sierpnia, suszy w zacienionym i przewiewnym miejscu. Z suszonego ziela sporządza się napary lub aromatyczne herbaty poprawiające nastrój, szczególnie w długie zimowe wieczory.
DZIURAWIEC W TRDYCJI W tradycji dziurawiec jest zwany zielem św. Jana, rośliną poświęconą słońcu (jego pręciki przypominają promienie słoneczne), które zbierano w przesileniu letnim, aby uchwycić całą siłę świetlną gwiazdy słonecznej.
Bardzo starą tradycją było zawieszenie wiązek dziurawca nad wejściem do stajni lub przy obrazach religijnych, aby chronił przed złymi duchami.
Zwany „ Fuga Demonium ” dziurawiec był już używany w średniowieczu do leczenia stanów melancholijnych i różnego rodzaju zaburzeń nerwowych. Na oparzenia stosowano oleisty macerat a także przez zastosowanie wewnętrzne regulowano zaburzenia miesiączkowania.
SKŁADNIKI Wśród głównych składników znajdują się bardzo reaktywne na światło cząsteczki, takie jak naftodiantrony : hyperycyna , pseudohyperyna w obecności innych pochodnych fenolowych, takich jak floroglucynole : hyperforyna i wiele flawonoidów : hyperozyd, kwercetol, rutozyd i amentoflawon. Występują również związki, które znajdują się w innej rodzinie botanicznej tj. Gentianaceae.
WŁAŚCIWOŚCI Działanie przeciwdepresyjne poprzez synaptyczny wychwyt zwrotny serotoniny, dopaminy i norepinefryny (neuroprzekaźniki niezbędne dla funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego). Kilka badań potwierdziło, że działanie przeciwdepresyjne jest wynikiem synergii kilku związków: ksantony wywierają działanie hamujące na oksydazę monoaminową, podczas gdy hyperforyna wywiera wpływ regulujący poziom serotoniny poprzez bezpośredni wpływ na błonę neuronów.
Działanie przeciwzakaźne i przeciwwirusowe w dużej mierze związane z obecnością hyperycyny i jej pochodnych. Działanie przeciwwirusowe jest wywierane przez hamowanie przyłączania i wprowadzania wirusów do komórek.
ZASTOSOWANIE Ziele dziurawca stosuje się wewnętrznie w leczeniu łagodnych do umiarkowanych stanów depresyjnych, zmęczenia nerwowego z utratą motywacji, przewlekłych zaburzeń snu. Jego działanie regulujące na melatoninę jest stosowane w celu skutecznego złagodzenia objawów związanych z depresją sezonową. Zaleca się przy zapobieganiu zimowym przeziębieniom pochodzenia wirusowego. Jego działanie przeciwzapalne może być pomocne w przypadku zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego, zwłaszcza stanów zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit a także w schorzeniach wątroby, zastojach krążenia obwodowego, szczególnie w przepuszczalności i łamliwości naczyń włosowatych, w osłabieniu czynności nerek, pomocniczo w kamicy nerkowej.
Zewnętrznie ziele dziurawca zalecane jest głównie jako macerat oleisty (ze względu na jego właściwości przeciwzapalne i regenerujące skórę), szczególnie w przypadku oparzeń powierzchniowych i niektórych stanów dermatologicznych ze świądem.
INNE ZASTOSOWANIA Jego działanie przeciwbólowe zajmuje szczególne miejsce w leczeniu bólów stawowych. Olejowy macerat stosuje się do masażu okolicy grzbietowej, zwłaszcza w obecności bólu promieniującego, takiego jak rwa kulszowa. Wewnętrznie może łagodzić ból związany z miesiączkami i migrenowymi bólami głowy.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE STOSOWANIA
Znanych jest wiele interakcji leków z ziołami więc w tym przypadku należy zasięgnąć porady lekarza, jeżeli leczymy się farmakologiczne a mamy zamiar stosować dziurawiec. Należy uważać, aby nie połączyć dziurawca z lekami przeciwdepresyjnymi, zwłaszcza SSRI (inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny). Należy zachować ostrożność podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych i nie należy go stosować w okresie ciąży.
Podczas przyjmowania preparatów z dziurawca szczególnie należy unikać ekspozycji na słońce, dziurawiec ma właściwości fotouczulające, co skutkuje poparzeniami słonecznymi i przebarwieniami skóry. Najbezpieczniej jest stosować go w czasie jesienno-zimowym, kiedy światło słoneczne nie jest tak intensywne jak w okresie letnim.
OLEJ Z DZIURAWCA, MACERAT Napełnij słoik żółtymi główkami kwiatów, uprzednio spryskanymi spirytusem. Odstaw słoik na 10 minut po czym zalej oliwą z oliwek lub dobrej jakości olejem np. słonecznikowym (500 g świeżej rośliny na jeden litr oleju), zaklęć słoik i umieść na słońcu. Raz dziennie należy wstrząsnąć słojem. Po około trzech tygodniach olej nabierze ładnego czerwonego koloru. Przefiltruj, ściskając delikatnie kwiaty ( najlepiej przez gazę ). Olej przechowuj w zacienionym miejscu (u mnie lodówka) w butelkach z ciemnego szkła.
Macerat można stosować zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie.